ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Η δυνατότητα που έχει να περιστρέφεται προς όλες τις κατευθύνσεις, του δίνει τον τίτλο της πιο ευκίνητης, κατά κάποιο τρόπο, άρθρωσης του ανθρωπίνου σώματος. Ωστόσο αυτό το πλεονέκτημα του ώμου είναι ταυτόχρονα και μειονέκτημά του, καθώς είναι πιο επιρρεπής σε κακώσεις σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη άρθρωση. Από τις πιο συχνές κακώσεις είναι το «να φύγει από τη θέση του». Τα εξαρθρήματα ώμου αντιπροσωπεύουν το 50% των μυοσκελετικών τραυμάτων που αντιμετωπίζουν οι γιατροί στα επείγοντα των νοσοκομείων.

ΠΟΙΟΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ;
Σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε το 2010 στο The Journal of Bone and Joint Surgery, το 58,8% των εξαρθρημάτων ώμου οφείλονται σε πτώση, κυρίως μέσα στο σπίτι. Πιο επιρρεπείς είναι οι άνδρες (71,8%), όσοι βρίσκονται στην ηλικιακή ομάδα 15-29 ετών (46,8%), και στο γυναικείο πληθυσμό όσες είναι άνω των 80 ετών.

Στο 95% των ασθενών η κεφαλή  –το άνω μέρος του βραχιόνιου οστού το οποίο έχει σχήμα σφαιρικό και αρθρώνεται σε μια κοίλη επιφάνεια του οστού της ωμοπλάτης, την ωμογλήνη– μετατοπίζεται βίαια προς τα εμπρός και κάτω. Πιο σπάνιο είναι το οπίσθιο εξάρθρημα, γι’ αυτό και όταν μιλάμε για εξάρθρημα ώμου εννοούμε συνήθως τη μη φυσιολογική μετατόπιση της κεφαλής εμπρός και κάτω από την ωμογλήνη. Υπάρχει και ένα περίπου 5% των ασθενών που ενώ δεν έχουν υποστεί σημαντικό τραυματισμό, οι σύνδεσμοι του αρθρικού θυλάκου είναι πολύ χαλαροί και έτσι παθαίνουν εξάρθρημα σε καθημερινές δραστηριότητες με ελάχιστη μόνο βία.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;
Το εξάρθρημα και το υπεξάρθρημα είναι αρκετά επίπονες κάκωσεις. Ο ώμος παραμορφώνεται και χάνει τη φυσική στρογγυλότητά του, ενώ εκτός από τον οξύ πόνο και τον περιορισμό στην κίνηση, υπάρχει πρήξιμο, μελάνιασμα και μούδιασμα. Ο ασθενής συνήθως συγκρατεί το ένα χέρι με το άλλο καθώς οποιαδήποτε κίνηση προκαλεί πόνο. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις όπου τραυματίζονται και οι σύνδεσμοι ή οι τένοντες στον ώμο, ή έχει προκληθεί ζημιά στα νεύρα –πιο ευάλωτο είναι το μασχαλιαίο νεύρο. Ο σπασμός των μυών γύρω από τον ώμο μετά τον τραυματισμό μπορεί να κάνει την κατάσταση ακόμα πιο επώδυνη.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ;
Στα εξαρθρήματα ώμου ενδείκνυται η όσο το δυνατό πιο άμεση αντιμετώπιση. Ο γιατρός, ιδανικά ο ορθοπεδικός, θα προσπαθήσει να κάνει κλειστή ανάταξη ώμου. Συνήθως η διαδικασία γίνεται με τη χορήγηση μυοχαλαρωτικών φαρμάκων και ιδανικά στην αίθουσα του χειρουργείου. Μετά την ανάταξη ο πόνος υποχωρεί και ο ασθενής μπορεί να κάνει κάποιες κινήσεις. Ωστόσο, το χέρι ακινητοποιείται σε μια ειδική ανάρτηση ώμου έως 4 εβδομάδες ανάλογα με την ηλικία – οι νεότεροι χρειάζονται περισσότερο χρόνο από τους ηλικιωμένους. Ακολουθούν φυσιοθεραπείες αρχικά με ήπιες ασκήσεις για να επανέλθει η κινητικότητα, και στη συνέχεια ένα πρόγραμμα σωστής μυϊκής ενδυνάμωσης.

Αφού αναταχθεί ο ώμος είναι απαραίτητη η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας, ώστε να αναγνωριστούν ακριβώς οι βλάβες που έγιναν στον ώμο. Ο ειδικός ορθοπεδικός βλέποντας τη μαγνητική και εξετάζοντας πλήρως τον ώμο του ασθενούς καλείται να πάρει μια απόφαση για τη συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση της βλάβης που βλέπει στη μαγνητική τομογραφία. Μια «γκρίζα» ζώνη σε ό,τι αφορά στη χειρουργική ή συντηρητική αντιμετώπιση του εξαρθρήματος του ώμου είναι όταν αυτό συμβαίνει πρώτη φορά. Για την απόφαση σε αυτή την περίπτωση σημαντικό ρόλο παίζουν η ηλικία, η εργασία, τα χόμπι, αν είναι ή όχι το κυρίαρχο μέλος του ασθενούς, και βέβαια απαραίτητη είναι η πλήρης ενημέρωση από τη μεριά του εξειδικευμένου χειρουργού για τις επιλογές που έχει ο ασθενής μπροστά του.

Πιο σύγχρονη επιλογή πλέον και προσαρμοσμένη στις σύγχρονες απαιτήσεις του πολυάσχολου και σύγχρονου ανθρώπου θεωρείται από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ώμου και Αγκώνα (SECEC) η χειρουργική αρθροσκοπική αντιμετώπιση του εξαρθρήματος ώμου από την πρώτη φορά.